Próba redefinicji roli armii niemieckiej na przełomie XX i XI wieku.  Balansowanie między ambicjami militarnymi a pacyfizmem społecznym. (2024)

Analiza wskrócie

• Powojenny podział bipolarny naStany Zjednoczone iZwiązek Radziecki zmienił wEuropie Środkowo-Wschodniej postrzeganie roli Republiki Federalnej Niemiec. Nadanie jej podmiotowości militarnej miało przeciwdziałać rozszerzaniu idei komunistycznych naZachód orazstanowić ważne zaplecze strategiczne sojuszu.

• Początkowo, aszczególnie wlatach siedemdziesiątych, [1] rząd RFN aspirował doodgrywania wiodącej roli wkształtowaniu bezpieczeństwa europejskiego. Naciski społeczne ostudziły teambicje.

• Obywatele Niemiec sądalecy odakceptacji uczestnictwa Bundeswehry wakcjach bojowych. Dlatego politycy pomijali temat obronności ibezpieczeństwa narzecz problemów wewnętrznych kraju.

• Wojna wUkrainie z2022 roku jest przełomem wpostrzeganiu polityki bezpieczeństwa iobronności Niemiec. Ogłoszona przezkanclerza RFN koncepcja Zeitenwende mapodnieść obywatelską świadomość potrzeby zwiększania potencjału militarnego.

Okoliczności powstania Bundeswehry

Zmiana powojennej architektury wymusiła naspołeczności międzynarodowej dostosowanie się donowej rzeczywistości. Powstały dwie zantagonizowane strefy wpływów, reprezentowane przezStany Zjednoczone iZwiązek Radziecki. Pierwsze mocarstwo jeszcze w1941 roku porzuciło izolacjonizm istało się bastionem, którystrzegł bezpieczeństwa ażdogranic zZSRR ipaństwami mupodporządkowanymi.

PoIIwojnie światowej obszar wcześniejszej III Rzeszy został podzielony nacztery strefy okupacyjne podkontrolą zwycięskich mocarstw: ZSRR, Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii iFrancji. W1949 roku zdawnych strefy amerykańskiej, brytyjskiej orazfrancuskiej utworzono Republikę Federalną Niemiec. W1954 roku Wielka Brytania, Francja, Belgia, Holandia, Luksemburg, Stany Zjednoczone, Kanada orazWłochy inowo powstała Republika Federalna Niemiec podpisały układy paryskie. Naich mocy zniesiono między innymi strefy okupacyjne naterenie RFN oraznadano jej podmiotowość militarną. Zachodnie Niemcy, czyli RFN, stworzyły demokratyczne ikapitalistyczne państwo, które stało się sojusznikiem Stanów Zjednoczonych.

Wistniejącym układzie bipolarnym Stany Zjednoczone utworzyły w1949 roku Organizację Paktu Północnoatlantyckiego (NATO). [2] Zachodnie Niemcy otrzymały prawo doposiadania własnej armii, zzastrzeżeniem broni masowego rażenia. Nakanwie porozumień paryskich, w1955 roku Niemcy włączono doSojuszu Północnoatlantyckiego orazdoUnii Zachodnioeuropejskiej (UZE). Poformalnym zatwierdzeniu dokumentu powstały siły zbrojne RFN – Bundeswehra.

Północno-wschodnia część Niemiec, okupowana przezZSRR, znalazła się wgronie jego państw satelickich istała się Niemiecką Republiką Demokratyczną. W1956 roku NRD wstąpiła doPaktu Warszawskiego orazutworzyła siły zbrojne – Nationale Volksarmee, które funkcjonowały ażdozjednoczenia Niemiec w1990 roku. Narodowa Armia Ludowa była zawsze przeciwwagą dla Republiki Federalnej Niemiec orazSojuszu Północnoatlantyckiego. W1990 roku cały dorobek Nationale Volksarmee, wraz zesprzętem iinfrastrukturą, włączono doBundeswehry.

Wtejanalizie słowo Niemcy oznacza Republikę Federalną Niemiec, którą utworzono w1949 roku, funkcjonującą wjej obecnych granicach. Dawna Niemiecka Republika Demokratyczna, jako obszar wpływów ZSRR, niejest tematem tego opracowania. Terminologia armii dotyczy wyłącznie zasobu sił zbrojnych RFN.

Wpływ nastrojów społecznych nabudowanie obronności

PoIIwojnie światowej, politycy niemieccy uważali, żejedynym słusznym kierunkiem rozwoju państwa będzie idea mocarstwa cywilnego (Zivilmacht). [3] Opierała się nadwóch głównych motywach: multilateralizmie orazpowściągliwości wojskowej (Zurückhaltung). Niemcy stanowiły modelowe państwo cywilne: skoncentrowane narozwiązywaniu problemów sposobami dalekimi odużycia siły. Tejidei przyświecało budowanie gospodarczej prosperity Europy. Wzwiązku ztym, gdyNiemcy odnosiły sukcesy ekonomiczne, wiele krajów sojuszniczych oczekiwało odnich wzięcia większej odpowiedzialności zasystem bezpieczeństwa europejskiego.

Społeczeństwo niemieckie było dotknięte tragizmem wojny orazmiało poczucie odpowiedzialności historycznej zazbrodnie hitlerowskie. Dlatego miało problem zjednoznacznym określeniem kierunku wpolityce bezpieczeństwa. Początki Bundeswehry łączą się zdużymi aspiracjami gospodarczymi, więccharakteryzowały się wzrostem wydatków obronnych. Ich moment szczytowy przypadł nalat 70. XX wieku, gdyniemiecka armia liczyła 500 tys. żołnierzy. Wtedy też dowódcy Bundeswehry piastowali najwyższe stanowiska wEuropie wramach sojuszu. Pozjednoczeniu Niemiec wydatki naobronność nieustannie spadały.

^{Źródło: Własne opracowanie, SIPRI Military Expenditure Database}

Naostateczny kształt zakresu działań wojskowych wpłynęła silna dezaprobata społeczeństwa, które kontestowało udział armii wzewnętrznych akcjach bojowych. Dużym echem wśród opinii publicznej odbiło się rozmieszczenie m.in.pocisków Pershing IInaterenie RFN podecyzji NATO z1979 roku. Doszło wtedy domasowych protestów idemonstracji ruchów ekologicznych wcałych Zachodnich Niemczech.

Nakulturę wstrzemięźliwości wzakresie zmniejszania potencjału obronnego miały wpływ partie opoglądach pacyfistycznych: postkomunistyczna Partia Demokratycznego Socjalizmu (PDS – obecnie Die Linke) orazpartia Zielonych iczęść SPD. Ten dyskurs polityczny kontynuowała kanclerz Angela Merkel ażdowybuchu wojny wUkrainie w2022 roku. Prowadziła politykę, któraodpowiadała nasygnały płynące zestrony opinii publicznej. Obywatele mieli dość zaangażowania Bundeswehry wAfganistanie. [4] Niemiecka armia niemogła poza tym liczyć nawsparcie swojego potencjału obronnego zpowodu kryzysu finansowego z2008 roku orazpolityki drakońskich oszczędności. W2011 roku zawieszono obowiązkową służbę wojskową, cododatkowo obniżyło prestiż armii. [5]

Zmiana porządku europejskiego – Zeitenwende

Opinia publiczna twierdzi, żeprzemówienie kanclerza Niemiec Olafa Scholza trzy dni popełnoskalowej inwazji Rosji wUkrainie otworzyło nowy etap wpolityce bezpieczeństwa (Zeitenwende). Polityk poruszył wnim dwa aspekty: uznanie końca obecnego porządku europejskiego orazsilna koncentracja nakwestiach militarnych. Wcześniejsza aneksja Krymu przezRosję niezdołała przekonać niemieckich obywateli dozmiany nastrojów odnośnie wojskowości. Można zatem wywnioskować, żeprzemówienie kanclerza Niemiec po27 lutego 2022 roku tooswajanie obywateli znową rzeczywistością. Przekaz jest jasny: społeczeństwo niemieckie musi zrozumieć, żezakończył się okres dywidendy pokoju (Friedensdividende) inależy zwiększać wydatki nacele obronne.

Wyniki ankiety przeprowadzonej w2017 roku przez„The Berlin Pulse” [6] wskazują, żewspołeczeństwie niemieckim jest głęboko zakorzeniona kultura polityczna, któraskupia się narozwiązaniach pokojowych. Większość niemieckich respondentów była zautrzymaniem powściągliwości wangażowaniu się wmiędzynarodowe konflikty. Wtedy także 51 proc. głosów oddano zautrzymaniem wydatków naobronność naniezmienionym poziomie. W2023 roku „The Berlin Pulse” [7] przeprowadził sondaż natemat przywództwa militarnego wEuropie. Większość ankietowanych (71 proc.) wskazało, żeNiemcy niepowinny odgrywać roli lidera działań wzakresie obronności. 54 proc. popierało bardziej powściągliwą politykę odnośnie zaangażowania wkonflikty międzynarodowe. Jeśli chodzi orozkład opinii według ugrupowań partyjnych, topartia skrajnie prawicowa Alternative für Deutschland (Afd) jest najbardziej sceptyczna wobec międzynarodowego zaangażowania niemieckich wojsk. Natomiast towyborcy CDU/CSU iBündnis 90/Die Grünen najczęściej popierają większe zaangażowanie Niemiec wkonfliktach zewnętrznych.

Wojna wUkrainie zmieniła nastroje społeczne. Obywatele zaczęli popierać wsparcie militarne kraju dotkniętego wojną orazdostrzegli potrzebę własnego dozbrajania. Przy tym widać dysonans między obywatelami zNiemiec Zachodnich atymi, którzymieszkają wczęści wschodniej kraju. Cipierwsi popierają wgłównej mierze wsparcie militarne, adrudzy kładą nacisk napomoc humanitarną. Różnice wpodejściu dowsparcia Ukrainy mogą wynikać zkwestii historycznych. Dwie części dzisiejszych Niemiec przezponad 40 lat działały winnych ustrojach politycznych. Dawna Republika Bońska jako wierny koalicjant USA już od1949 roku rozumiała wymiar zagrożenia zestrony Rosji. Była też podwpływem amerykańskiej narracji. Natomiast wschodnia część Niemiec przezwiele lat funkcjonowała wsieci interesów orazpowiązań zZSRR: odpoczątków powstania NRD ażdozjednoczenia Niemiec. Była wtedy zdana nawspółpracę zKremlem. Dlatego bardziej rozumie kulturę obecnej Rosji orazpróbuje jąbardziej usprawiedliwić. Ztego wynika zależność, żemieszkańcy wschodniej części Niemiec niewidzą wRosji ażtakiego zagrożenia jak mieszkańcy Europy Zachodniej. Sąwstanie uwierzyć, żekonflikt wUkrainie da się rozwiązać środkami dyplomatycznymi. Różnicę między tymi dwiema grupami mieszkańców ukazuje też Raport Bezpieczeństwa Niemiec z2024 roku, któryzebrał obawy obywateli dawnego NRD. [8] Wkontekście wojny wUkrainie, aż71 proc. znich bardziej obawia się pogorszenia sytuacji finansowej, związanej zpodwyżką cen energii poodejściu oddostaw zRosji. Źródłem lęku jest też możliwość wciągnięcia Niemiec wkonflikt militarny, cozasugerowało aż76 proc. ankietowanych. napodstawie raportu można stwierdzić, żegdybyUSA wycofały się zewsparcia Ukrainy, tomieszkańcy wschodniego regionu Niemiec najchętniej wycofaliby się zjakiegokolwiek zaangażowania wobszarze dotkniętym konfliktem. Obywatele Zachodnich Niemiec wykazują przeciwne poglądy wtych kwestiach. Traktują USA jako poważnego sojusznika orazrozumieją potrzebę szybkiej transformacji energetycznej poodejściu oddostaw surowców energetycznych zRosji. Mają tuznaczenie kwestie materialne, ponieważ mieszkańcy zzachodnich obszarów Niemiec sąmajętniejsi inieodczuli wtakim stopniu podwyżek cen energii.

Rola Federalnego Ministerstwa Obrony RFN wkształtowaniu polityki bezpieczeństwa wXXI w.

Odutworzenia Republiki Federalnej Niemiec ażdozjednoczenia dominował dyskurs mocarstwa cywilnego (Zivilmacht). Jego istotą było ograniczanie zaangażowania militarnego wakcje międzynarodowe. Narracja społeczeństwa zachodnioniemieckiego ujawniała dużą niechęć doodbudowy armii orazaktywności wkolejnym konflikcie zbrojnym. Masowe protesty nieodniosły zamierzonego skutku, ponieważ od1955 roku trwał proces remilitaryzacji zachodniej części Niemiec. Działo się topodnaciskiem Stanów Zjednoczonych orazwkontekście konieczności przejęcia odpowiedzialności zabezpieczeństwo Europy Zachodniej (Stany Zjednoczone były wtedy aktywne militarnie wwojnie wKorei). Bundeswehrę utworzono mimo sprzeciwu Francji. Ówczesny kanclerz Konrad Adenauer uznał, żezwiększenie bezpieczeństwa RFN jest ważniejsze niż niezadowolenie społeczne. Zakres działań armii ograniczono wieloma instrumentami zewnętrznymi iwewnętrznymi. Wojska lądowe, morskie orazbojowe jednostki sił powietrznych podporządkowano strukturom dowodzenia NATO. Według artykułu 87a Ustawy Zasadniczej dot. sił zbrojnych RFN, Bundeswehra niemogła brać udziału wmisjach pokojowych ONZ, które wymagałyby użycia broni. [9] Udział wdziałaniach zagranicznych ograniczał się dooperacji humanitarnych, organizacyjnych czysanitarnych, cojest też odpowiedzią nasygnały płynące zestrony społeczeństwa. Odpoczątków powstania Bundeswehry widoczna jest konieczność pogodzenia odbudowy potencjału militarnego, wtym wywiązywania się zezobowiązań sojuszniczych, znastrojami społecznymi. Ztego względu Ministerstwo Obrony Narodowej podlegało decyzjom członków Bundestagu. [10]

Dowództwo armii powierzono ministrowi obrony wczasie pokoju. Wsytuacji obrony kraju kierownictwo przechodzi nakanclerza. Wnastępnym krokuparlament podejmuje decyzje dot. budżetu izakresu obronności orazwyposażenia armii. Zakupy powyżej 25 milionów euro wymagają zgody parlamentu zapośrednictwem komisji obrony Bundestagu. Udział Bundeswehry wakcjach zagranicznych zatwierdza parlament: najwyżej narok, zmożliwością przedłużenia nakolejny. Udział armii wdziałaniach zagranicznych wymaga każdorazowo mandatu parlamentu.

Dalekosiężne cele dot. obronności ipolityki bezpieczeństwa Niemiec wyznaczają Białe Księgi (Weißbuch), które skupiają się nazagadnieniach militarnych. Toinicjatywa Ministerstwa Obrony, wktórejbiorą też udział eksperci zróżnych instytucji. Ostatnia Biała Księga pt.: „Polityka Bezpieczeństwa iPrzyszłość Bundeswehry” („Zur Sicherheitspolitik und zur Zukunft der Bundeswehr”) pochodzi z2016 roku, gdyministrem obrony była Ursula von den Leyen. Toona przyczyniła się dopowstania pierwszej Narodowej Strategii Bezpieczeństwa. Wzasadzie Białe Księgi ipierwsza strategia sąwynikiem konsensusu politycznego. Dokumenty powstawały zarządów wielu partii wniemieckim Bundestagu, więcsąwynikiem dialogu. Wich treści dominują ogólne iniejednoznaczne definicje. Zdrugiej strony gwarantują poparcie społeczne wkontrowersyjnym obszarze polityki bezpieczeństwa iobrony. Dokumenty strategiczne niezawierają konkretnych zaleceń, dlatego jasne idługoterminowe postulaty znajdują się wKoncepcji Bundeswehry (Konzeption der Bundeswehr). Ostatnia została wydana w2018 roku. [11]

Wpływ dyskursu politycznego nazobowiązania sojusznicze

Codozasady społeczeństwo niemieckie popiera udział Bundeswehry wsojuszach obronnych. Manatomiast zastrzeżenia doudziału wakcjach bojowych. Obywatele sązgodni codozaangażowania wmisjach humanitarnych ipokojowych. Nastawienie Niemców doudziału wakcjach zagranicznych determinowało działania partii politycznych, które traktowały ten temat pobocznie. Jedynie Die Linke prowadziła kampanię nahasłach wycofania się zczłonkostwa wNATO.

Domomentu odprężenia poziomu bezpieczeństwa wEuropie, Niemcy chętnie ukrywały się za(fałszywym) twierdzeniem, żetraktat NATO wogóle niezezwala naoperacje militarne poza obszarem sojuszu. Niezdecydowanej postawy niemożna jednak było utrzymać wobliczu narastającej przemocy naBałkanach. Podkoniec 1995 roku, NATO wysłało wspólną grupę bojową doBośni iHercegowiny podkryptonimem IFOR (Implementation Force). Topierwszy udział Bundeswehry wdziałaniach militarnych pozakończeniu IIwojny światowej. [12] Społeczeństwo podzieliło się wocenie zaangażowania armii wakcję bojową . Posługiwanie się wojną douprawiania polityki międzynarodowej było dla obywateli tematem tabu. Dotego niemiecka konstytucja zabraniała Bundeswehrze działać poza obszarem NATO. W1998 roku eskalacja zbrojna osiągnęła szczyt. Rozpoczęła się operacja Allied Force (Siły Sojusznicze) przeciwko serbskim siłom bezpieczeństwa, które represjonowały ludność albańską. Niemieckie siły zbrojne wzięły udział wkonflikcie wKosowie zakadencji SPD iBündnis 90/Die Grünen. [13] Tadruga partia wyrosła zprotestów narzecz pokoju iochrony klimatu, więcpadła ofiarą szczególnej krytyki zestrony opinii publicznej zazmianę dotychczasowego programu politycznego. Część Zielonych dopuszczała jednak udział wwojskowych interwencjach zewnętrznych itooni przeważyli włonie partii. [14] Wramach misji pokojowej KFOR wKosowie nadal stacjonuje ponad 4500 żołnierzy NATO. [15]

Kolejna zagraniczna misja Niemiec wramach sojuszu była skutkiem wydarzeń zwrześnia 2001 roku. Operacja doprowadziła doprzeorientowania działań NATO nabardziej ekspedycyjne. Schröder próbował przekonać społeczeństwo niemieckie doudziału wakcji zagranicznej. więcZwracał uwagę namylną nazwę misji: International Security Assistance Force. Przekonywał, żerola Bundeswehry ograniczy się dodziałań stabilizacyjnych. Nahasłach wsparcia ludności afgańskiej idobrego wizerunku RFN udawało się zmarszu coroku odnawiać mandat Bundeswehry woperacji zagranicznej. Jednak wśród społeczeństwa zaczęło narastać niezadowolenie. W2009 r. wokolicach miasta Kunduz miało miejsce tragiczne wskutkach wydarzenie. Zrozkazu niemieckiego pułkownika zginęło ok. 140 mężczyzn idzieci. Społeczne poparcie dla wojny spadło do69 proc. [16]

W16-letnim okresie urzędu Angeli Merkel podkreślano multilateralny charakter polityki zagranicznej ibezpieczeństwa. Kanclerz opowiadała się zawzmacnianiem integracji wUE iNATO orazwspierała współpracę wONZ czyOBWE. W2014 roku Niemcy niepoparły sankcji naRosję, gdytazajęła Krym. [17] Było tozwiązane zdużym wówczas powiązaniem energetycznym zRosją. Krytyka zestrony Sojuszu Północnoatlantyckiego najczęściej dotyczyła wydatków naobronność, które nieosiągały minimalnego pułapu 2 proc. PKB zajej rządów. Naurząd Angeli Merkel nałożyło się niepowodzenie sojuszu wstabilizacji Afganistanu. Interwencja wojsk sojuszniczych zlat 2001-2021 skończyła się odzyskaniem władzy przeztalibów wKabulu. Pierwsze niemieckie siły dotarły dostolicy Kabulu wstyczniu 2002 roku. Łącznie wAfganistanie służyło ok. 150 tys. żołnierzy Bundeswehry. Wmisji zginęło 59 żołnierzy, coczyni jąnajkrwawszą interwencję zbrojną odzakończenia IIwojny światowej. [18] Naskutek tych wydarzeń odsetek społeczeństwa chcącego wycofania się zmisji wzrósł do69 proc. [19]

Partie centrum (SPD, CDU/CSU, Bündnis 90/Die Grünen, FDP) mają podobne podejście dopolityki obronności. Rozumieją potrzebę zwiększania wydatków naobronność orazwsparcia militarnego wUkrainie. Wich szeregach niebrakuje jednak wysokich rangą polityków, którzynalegają naudzielanie większej pomocy Ukrainie oraztakich, którzyopowiadają się zaśrodkami dyplomatycznymi. SPD iZieloni mają świadomość potrzeby wsparcia Ukrainy, aleniemogą sobie pozwolić nawiększą konsolidację budżetu nacele pomocowe kosztem wsparcia socjalnego wkraju. Torozwiązanie sprzeczne zistotą tych partii.

Partia Die Linke nasila radykalne poglądy względem wsparcia Ukrainy. Próbuje zacieklej walczyć zewsparciem, czym buduje swoją przewagę weWschodnich Niemczech. Zbija tam kapitał polityczny naobawach społeczeństwa owzrost cen idostaw energii. Partia niemajednak jasnego stanowiska odnośnie członkostwa Niemiec wNATO.

Podsumowanie

Zdaje się, żepolitycy niemieccy mają świadomość odpowiedzialności zagwarancję bezpieczeństwa wEuropie jako największy kraj europejski podwzględem populacji igospodarki. Strategia Bezpieczeństwa z2023 roku pozwala sądzić, żerząd federalny chce wzmocnić więzi wramach Sojuszu Północnoatlantyckiego orazzUSA. Olaf Scholz wjednym zwywiadów zaznaczał, żeNiemcy postarają się odbudować politykę obronności. Sojusznicy zNATO oczekują przejęcia przywództwa Niemiec wEuropie. Dotejpory wydatki RFN nieosiągnęły obowiązkowego pułapu 2 proc. PKB naobronność. Teraz rząd chce nadrobić straty iw2024 roku przeznaczyć nacele obronne 73 miliardy euro. Kwota oznacza 2,1 proc. PKB, awięcwartość, którą RFN osiągnęła ostatnio w1992 roku. [20] Powydarzeniach z2022 roku koalicja rządząca utworzyła specjalny budżet nawydatki obronne wkwocie 100 miliardów euro. Rząd wBundestagu długo się wahał przedjednoznacznym zajęciem stanowiska potępiającego inwazję rosyjską wUkrainie. Teraz widać, żeobóz rządzący, pomimo wewnętrznych sporów, niechce stracić dobrej reputacji wśród sojuszników. Próbuje więczrekompensować opieszałość wpodejmowaniu decyzji. [21] Pomoc dla Ukrainy zestrony Berlina oscyluje wgranicach 24 miliardów euro: wformie dostaw broni orazpomocy humanitarnej. Wformie ciężkiego sprzętu Niemcy dostarczyły: wyrzutnie rakietowe, haubice samobieżne, zestawy przeciwlotnicze, pojazdy opancerzone, systemy obrony powietrznej, atakże czołgi bojowe. Niemcy podjęły ponadto trud uniezależniania energetycznego odRosji. Zinformacji orozmieszczeniu brygady Bundeswehry wLitwie, gdzie docelowo będzie przebywać 4,8 tys. żołnierzy oraz200 osób cywilnych, można wnioskować, żeRFN zmieniła swoje podejście dopolityki bezpieczeństwa. [22] Zbadania opinii publicznej wynika, zeponad połowa społeczeństwa wskazuje nawiększe poparcie dla NATO. Jednocześnie 45 proc. obywateli zgadza się nawydatki 2 proc. PKB naobronność. [23]

Wnioski: Wojna wUkrainie z2022 roku poruszyła opinią publiczną Niemiec. Tobezprecedensowe zjawisko whistorii powojennych Niemiec. Wdyskursie politycznym intensywnie przebijają się zagadnienia polityki bezpieczeństwa iobronności. Koncepcja Zeitenwende, sformułowana przezkanclerza RFN Olafa Scholza, zwiastuje zmianę priorytetów wpolityce. Kwestia obronności stała się centralnym tematem wdebacie publicznej. Pytanie jak długo pozostaną żywe resentymenty obronne. Wmomencie wyciszenia konfliktu wUkrainie może dojść dogłosu kultura wstrzemięźliwości militarnej, taksilnie zakorzeniona wświadomości społeczeństwa niemieckiego. Tomoże spowodować odejście odpolityki obronności narzecz problemów wewnętrznych kraju.

Prognozy

Jednym zwariantów przyszłej polityki bezpieczeństwa Niemiec może być szukanie kanału współpracy zRosją. Zwycięska FRmoże zwiększyć presję inaciski naUE. Ukraina jest bogata wwiele złóż ważnych podwzględem strategicznym. Lit, nazywany „białym złotem”, jest niezbędny doprodukcji samochodów elektrycznych. Bezniego transformacja energetyczna Niemiec jest niemożliwa. Ukraińskie zasoby tego drogocennego złoża niewystarczyły napokrycie zapotrzebowania UE, alebyłyby ważnym kanałem dywersyfikacji, aby UE nieuzależniła się odjednego dostawcy. Niemcy jako największa gospodarka unijna będzie przewodniczyć inadawać ton wszelkim tego typu rozmowom.

Mniej prawdopodobnym scenariuszem będzie wzmocnienie poparcia społeczeństwa niemieckiego dla udziału Bundeswehry wakcjach militarnych. Nataką narrację opinii publicznej zareagowałby rząd: dążyłby dozwiększania nakładów finansowych naodbudowę armii orazposzerzyłby zakres pomocy militarnej dla Ukrainy. Wtym scenariuszu Niemcy niewahałyby się dostarczyć Ukrainie dalekosiężnych pocisków manewrujących typu Taurus. Dla RFN priorytetem byłoby zwiększanie bezpieczeństwa swojego kraju, aprzeztorozumie się także wzmacnianie Ukrainy. Niemiecka reorientacja napolitykę ofensywną przyciągnęłaby więcej krajów, przede wszystkim zEuropy Środkowo-Wschodniej. Chodziłoby ozwiększenie presji militarnej naRosję, aby wycofała się zterytorium Ukrainy. Niewykluczone, żewtym wariancie powstałaby armia europejska, którastacjonowałaby naterytorium dotkniętym konfliktem.

Bibliografia:

1. B.Koszel, Rola Federalnego Ministerstwa Obrony (BMVg) wkształtowaniu polityki bezpieczeństwa Niemiec wXXI wieku, Colloquium Pedagogika –Nauki opolityce iadministracji, kwartalnik 2(46)/2022, https://colloquium.amw.gdynia.pl/index.php/colloquium/article/view/569/433 , [dostęp 22.05.2024]
2. Aus Politik und Zeitgeschichte Nato, Zeitschrift der Bundeszentrale für politische Bildung, 47-48/2023, 18. November 2023, https://www.hsozkult.de/journal/id/z6ann-140622 , [dostęp 22.05.2024]
3. Patrick A. Mello, Von der Bonner zur Berliner Republik: Die Zivilmacht Deutschland imSpiegel parlamentarischer Debatten zu Auslandseinsätzen der Bundeswehr, 1990 bis 2018, Willy Brandt School of Public Policy, Universität Erfurt, https://www.researchgate.net/publication/328103491_Von_der_Bonner_zur_Berliner_Republik_Die_Zivilmacht_Deutschland_im_Spiegel_parlamentarischer_Debatten_zu_Auslandseinsatzen_der_Bundeswehr_1990_bis_2018 , [dostęp 22.05.2024]
4. L. Gibadło, Niemcy: wposzukiwaniu nowego modus operandi, w: Rocznik Strategiczny 2019/2020, Wydzial Nauk Poltycznych iStudiow Miedzynarodowych, Unwerytet Warszawski, Scholar Scientific Pblischers, 2010, https://wnpism.uw.edu.pl/rocznik/ , [dostęp 22.05.2024]
5. Niemieckie nieporządki, Polityka, 30.07.2010, https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/rynek/1507376,1,niemieckie-nieporzadki.read , [dostęp 22.05.2024]
6. Einmische oder zurückhalten? Eine repräsentative Umfrage imAuftrag der Körber-Stiftung zur Sicht der Deutschen auf die Außenpolitik, Internationale Verständigung Berliner Forum Außenpolitik, 2017, https://koerber-stiftung.de/site/assets/files/18627/2017_-_koerber_theberlinpulse_graiken_deu_2017.pdf , [dostęp 22.05.2024]
7. The Berlin Pulse, Of paradigmus nf power shifts, Körber Stiftung, 2023/2024, https://koerber-stiftung.de/site/assets/files/34911/the_berlin_pulse_20232024_1.pdf , [dostęp 22.05.2024]
8. Prof.Dr. Renate Köcher – Institut für Demoskopie Allensbach, Prof.Dr. Klaus Schweinsberg – Centrum für Strategie und Höhere, Der 15. Sicherheitsreport. Eine Studie zur inneren und äußeren Sicherheit inDeutschland imJahr 2024, 30.01.2024, https://www.sicherheitsreport.net/wp-content/uploads/PM_Sicherheitsreport_2024.pdf , [dostęp 22.05.2024]
9. Deutscher Bundestag, Ustawa Zasadnicza dla Republiki Federalnej Niemiec, https://www.btg-bestellservice.de/pdf/80205000.pdf , [dostęp 22.05.2024]
10. J. Gotkowska, Wpołowie drogi dopełnoletności. Niemiecka polityka bezpieczeństwa, Centrum Stosunków Międzynarodowych, Nr4, 10.03.2010, https://fwpn.org.pl/assets/dowloadable_files/Biuletyn_Niemiecki_04_Niemiecka_polityka_bezpieczenstwa.pdf , [dostęp 22.05.2024]
11. Peer Teschendorf, Frieden und Sicherheit, Deutsche Verteidigungspolitik nach der Zeitenwende, Friedrich Ebert Stiftung, Januar 2024, https://library.fes.de/pdf-files/international/20992.pdf , [dostęp 22.05.2024]
12. Przyszłość reagowania kryzysowego wnowej strategii NATO, PISM, 21.07.2022, https://pism.pl/publikacje/przyszlosc-reagowania-kryzysowego-w-nowej-strategii-nato , [dostęp 22.05.2024]
13. Kosovo warnt vor Balkan-Krieg: Nato stockt Truppen auf – auch mehr Soldaten der Bundeswehr?, Tagesspiegel, 29.09.2023, https://www.tagesspiegel.de/internationales/nach-schweren-kampfen-nato-verstarkt-kfor-truppen-im-kosovo-10552489.html , [dostęp 22.05.2024]
14. NATO’s role inKosovo, North Atlantic Treaty Organization, 20.11.2023, https://www.nato.int/cps/en/natohq/topics_48818.htm, [dostęp 22.05.2024]
15. 25 Jahre Nato-Intervention inKosovo: Den Krieg beendet, ohne Frieden zu schaffen, Tagespiegel, 24.03.2024, https://www.tagesspiegel.de/internationales/25-jahre-nato-intervention-in-kosovo-den-krieg-beendet-ohne-frieden-zu-schaffen-11413169.html , [dostęp 22.05.2024]
16. Bundeswehra – problemy iwyzwania, Milmag.pl, 16.03.2021, https://milmag.pl/bundeswehra-problemy-i-wyzwania/ , [dostęp 22.05.2024]
17. Niemcy iAustria niechcą sankcji wobec Rosji, Newsweek, 05.03.2014, https://www.newsweek.pl/swiat/niemcy-i-austria-nie-chca-sankcji-przeciw-rosji-konflikt-o-krym/s5y5tz2 , [dostęp 22.05.2024]
18. 20 lat wAfganistanie. Niemcy kończą misję, Deutsche Welle, 30.06.2021, https://www.dw.com/pl/20-lat-w-afganistanie-niemcy-ko%C5%84cz%C4%85-misj%C4%99/a-58107012 , [dostęp 22.05.2024]
19. M. Łukaszewicz, Polityka zagraniczna Niemiec podrządami Angeli Merkel, Biuro Bezpieczeństwa Narodowego, https://www.bbn.gov.pl/download/1/910/politykaangelimerkel.pdf , [dostęp 22.05.2024]
20. Deutschland gibt erstmals seit Jahrzehnten zwei Prozent seines Bruttoinlandsprodukts für die NATO aus, Deutschlandfunk, 21.02.2024, https://www.deutschlandfunk.de/deutschland-gibt-erstmals-seit-jahrzehnten-zwei-prozent-seines-bruttoinlandsprodukts-fuer-die-nato-a-100.html , [dostęp 22.05.2024]
21. S. Harnisch, Deutsche Zivilmacht inder Zeitenwende. Zu wenig Macht, zu wenig Zivilcourage, Friedrich Ebert Stiftung, Februar 2023, https://library.fes.de/pdf-files/bueros/wien/20036.pdf , [dostęp 22.05.2024]
22. Niemcy rozmieszczą naLitwie brygadę Bundeswehry: Zdaniem Niemiec toprzełomowy projekt, TVP Wilno, 18.12.2023, https://wilno.tvp.pl/74896849/niemcy-rozmieszcza-na-litwie-brygade-bundeswehry-zdaniem-niemiec-to-przelomowy-projekt , [dostęp 22.05.2024]
23. Cięcia budżetowe imniejsze wydatki naobronność. Niemieckie wpływy wNATO słabną, Gazeta Prawna, 21.03.2019, https://www.gazetaprawna.pl/wiadomosci/artykuly/1404158,niemiecki-wklad-w-nato-bedzie-coraz-mniejszy.html , [dostęp 22.05.2024]

Photo: Canva